piątek, 5 grudnia 2008

Przedsmak średniowiecza

Witam, witam:)
Teraz czas na moje stylistyczne wywody- moje, czyli Kudłatej:)
Skoro stylistyka języka mówionego dawniej i dziś, zatem wypadałoby zacząć od średniowiecza.

Zanim więc przejdę do omawiania właściwości stylistycznych i językowych zabytków średniowiecznych, dokonam następującego rozróżnienia:
1) czym zajmuje się stylistyka lingwistyczna i czym różni się przedmiot jej badań od przedmiotu badań stylistyki literackiej;
2) jaka jest różnica pomiędzy językiem a stylem; oraz określić przedmiot badań, czyli styl.

Tadeusz Milewski w swoim artykule pt. O przedmiocie i zakresie badań stylistycznych, charakteryzując obie te dziedziny nauki, tzn. lingwistykę literacką i lingwistyczną, pisze: Jeżeli stylistyka bada normy regulujące wybór norm językowych posiadających tę samą wartość semantyczną, to stylistyka lingwistyczna analizuje normy wyboru spontanicznego, nie obliczonego na efekt, a będące jedynie wynikiem swobodnej gry asocjacji. Natomiast stylistyka literacka omawia normy wyboru świadomego, przeprowadzonego ze współudziałem refleksji, a mającego na celu wywołanie efektu.
Zgodnie z przyjętą definicją przedmiotem zainteresowania lingwistyki stylistycznej będą: synonimy emocjonalne, normy stylistyczne oparte o pewne zjawiska społeczne (takie jak normy grzecznościowe, normy wynikające z językowego tabu, a co za tym idzie – użycie eufemizmów), dialekty i socjolekty oraz szyk wyrazów (dotyczy języka polskiego). Do powyższego zespołu środków i zachowań językowych Szober dodaje jeszcze frazeologię. Z tego wynika, że takie zagadnienia, jak rym i rytm wchodzą już w obręb stylistyki literackiej.
Jeśli chodzi o język a styl, Milewski jako główną opozycję różnicującą oba pojęcia wskazuje ogólność – jednostkowość, tzn. zadaniem gramatyki jest badanie języka w jego formie ogólnej i typowej, podczas gdy stylistyka zajmuje się stylem, czyli tym, co indywidualne i jednostkowe w całym języku i systemie. Korzystając z terminów de Sausseura, można powiedzieć, że styl jest parole w odniesieniu do langue.

Należy zaznaczyć, że teksty mówione też mogą posiadać cechy stylu literackiego, a przez to – nosić cechy któregoś z trzech stylów funkcjonalnych.

Krótko określimy język literacki jako tę odmianę języka ogólnego, która podlega nie tylko normą poprawności gramatyczno-leksykalnej – i to ściślej ujętym i przestrzeganym niż w odmianie mówionej – ale też stylistycznym dyrektywom doboru środków językowych dla określonego typu wypowiedzi pisanej, np. artystycznej, naukowej, dydaktycznej itp. Tak sformułowana definicja jest definicją pragmatyczną, zostawiającą w obrębie języka literackiego miejsce na twórczość oralną, również tą z odmiany języka ogólnego, ale zwłaszcza z jego odmian regionalnych. Będą tu należeć podania, baśnie, powiastki, modlitwy, zaklęcia, przysłowia, pieśni.
Ponieważ jednak nie dysponujemy żadnym materiałem, potwierdzającym język średniowiecznej twórczości oralnej(niestety nie było wówczas możliwości nagrywania wypowiedzi, szkoda bo jak miło by było posłuchać sobie kazania wygłaszanego przez średniowiecznego kaznodzieje), z konieczności ograniczę analizę do zabytków pisanych.
Kierowana względami pragmatycznymi, czyli głównie troską o rozmiar pracy i jej zgodność z tematem, dokładniej omówię tylko cechy stylu artystycznego, jako tego najszerzej reprezentowanego przez przetrwałe do dnia dzisiejszego zabytki piśmiennictwa średniowiecznego, pozostałe przedstawiając na zasadzie porównania. Niestety te porównania pokażę w następnym poście, ponieważ życie studenta zmusza do tego, że trzeba pracować i to właśnie skłania mnie do tego, że muszę już kończyć. Ale nie martwcie się ciąg dalszy nastąpi z całą pewnością:).

Brak komentarzy: